เมื่อหลายวันก่อนได้มีข่าวของ ดาราตลกสาว ที่ถูกตำรวจจับ เนื่องจากมียาไอซ์ไว้ในครอบครอง หลังจากถูกจับคุม เธอให้เหตุผล พร้อมกับแสดงความเสียใจว่า ที่เธอต้องหันไปพึ่งยาเสพติด เนื่องจากเธอเครียด และมีงานน้อย เธอจำเป็นจริงๆที่จะต้องหันไปพึ่งพายาเสพติด ทั้งๆที่รู้ว่า “มันไม่ดี และอันตราย” (และนี่คือเหตุผลของผู้ใหญ่อายุ 39 ปี)
ในความคิดส่วนตัวของเรา เรามองว่า "เหตุผล ที่เธอได้แสดงออกมานั้น สะท้อนให้เห็นความอ่อนแอของตัวเธอ และสังคมในทุกวันนี้อย่างมาก" เพราะสิ่งเหล่านี้คือ "เหตุผลสำเร็จรูป" ที่ดูเหมือนจะได้รับ "กระแสตอบรับจากคนในสังคม (ที่ไม่มีความคิด)” อย่างดี
เหตุผลเหล่านี้ ไม่ต้องโฆษณา ไม่มีค่าการตลาด มีเพียงแค่ "กระแสของสังคม" รวมถึง "ค่านิยม" สิ่งเหล่านี้ได้ "ฝังอยู่" ในสมองส่วนหน้า ที่เพียงแค่คุณได้ยินคำถาม "คำตอบ" ก็จะ "พรั่งพรู" ออกมาเอง โดยที่คุณไม่เคยที่จะคำถามเหล่านั้นไป "ไตร่ตรอง" เลยจริงๆ (ว่าคำตอบเหล่านั้น เป็นสิ่งที่คุณต้องการจะตอบหรือเปล่า?)
อย่างเช่น
เมื่อเราเดินเข้าไปในร้านอาหารตามสั่ง แม่ค้าถามว่า "จะทานอะไรดี?” ในร้านอาหารตามสั่ง
คำตอบแรกปากเราปล่อยออกมา (ด้วยความเคยชิน) ก็คือ "ข้าวผัดกระเพราไก่ ไข่ดาว" (เพราะรู้สึกว่า นี่คือ อาหารจานยอดฮิต อร่อย แบบไม่ต้องคิด) และนี่ก็คือ เหตุผลสำเร็จรูป
หรือ เมื่อเราเดินเข้าร้านทำผม ช่างถามว่า จะตัดทรงอะไร?
บางคนก็แทบไม่ต้องคิดเลย เพราะว่า ทรงที่คนอื่นกำลังนิยมตอนนี้ ทรงอะไรก็ได้ เราไม่สนใจถามด้วยซ้ำว่า "จะเหมาะสมกับเราไหม?” เพราะสังคมได้คิดให้แล้ว (คนอื่นเขาก็ทำทรงนี้กันเยอะแยะ) และนี่คือ เหตุผลสำเร็จรูป
หรือ ถ้ามีคนถามว่า สเปค ของทอมในฝันของเราคืออะไร?
บางคนแทบไม่ต้องคิดเลย เพราะต้องสูง ขาว ตี๋ หน้าตาออกจะเกาหลี set ผมเท่ห์ (แบบที่ดี้ส่วนใหญ่ในสังคมต้องการ) ถ้ามีเวลาว่างๆ ลองถามตัวเองดูนะคะ ว่าคุณไม่สน ทอม 3 กอง 5 หรือ ทอมกระป๋องบ้างหรือคะ (เพราะจริงๆแล้ว สเปคของคุณจริงๆ อาจเป็นทอมล้ำๆ เตี้ยๆ ดำๆ ก็เป็นได้ ฟังเสียงของหัวใจตัวเองบ้าง จะได้ไม่ต้องวิ่งตามหาให้วุ่นวายไปทั่วเช่นนี้)
หรือ อย่างเวลาที่เรานอกใจแฟน และแฟนจับได้ เราก็จะให้เหตุผลแบบโง่ๆ (ที่สำเร็จรูปแล้ว) ว่า
“เพราะคุณไม่มีเวลาให้ฉัน หรือเพราะคุณไม่ดีอย่างนั้น ไม่ดีอย่างนี้ (โยนความผิดให้เขาเลย ความผิดจะได้พ้นตัวเราไปเสีย) จะมีใครไหม ที่กล้ายอมรับในทางเลือกของตัวเอง พูดออกมาเลยว่า "ฉันมักมาก ไม่รู้จักพอ เป็นผู้หญิงที่มั่วเอง" (เหตุผลที่แท้จริงๆเหล่านี้ คงไม่มีใครกล้ายอมรับ แม้กระทั่งเอ่ยในใจ)
หรือ ถ้าเราไปทำงานสาย แล้วเจ้านาย หรือผู้ร่วมงานไถ่ถาม
“เหตุผลแรกที่จะวิ่งเข้ามาในหัวเรา (เป็นเหตุผล "สากล") นั่นก็คือ "ฝนตก รถชน รถติด รถเสีย" แต่จะมีใครกล้าบอกเหตุผลจริงๆบ้างว่า "เมื่อคืนดูหนังดึก เช้านี้เลยตื่นสาย หรือ จริงๆตื่นทันเวลาแล้ว แต่มัวแต่เลือกเครื่องแต่งกายอยู่ หรือ เสียเวลาไปกับการแต่งหน้า แล้วลบแต่งใหม่ ฯลฯ"
หรือ เมื่อเราต้องการจะ shopping ซึ่งราคาของแต่ละชิ้นรวมกันแล้วนั้น อาจหมายถึง เงินเดือนทั้งเดือนของเราในเดือนหน้า
เราก็จะให้เหตุผลกับตัวเองว่า "ช่างมันเถอะ อนาคตก็คืออนาคต หรือว่า เราต้องซื้อ เพราะถ้าไม่ซื้อคนอื่นก็ต้องได้ไป หรือ นี่คือรางวัลแห่งชีวิตการทำงานของเรา ที่ทำงานหนักมาก จนเงินเดือนไม่พอใช้ในแต่ละเดือน" (สรรหาเหตุผลร้อยแปดมา เพื่อทำให้เรารู้สึกดีขึ้น)
หรือ หากวันนึง เรากลายเป็นเด็กมีปัญหา หรือสร้างความเสื่อมเสียให้กับครอบครัว
เราก็จะตะโกนบอกคนรอบตัวว่า "เป็นเพราะพ่อแม่ไม่มีเวลาดูแลเรา มีแต่เงิน ไม่มีความรัก และความเอาใจใส่ จึงทำให้เราเป็นเด็กมีปัญหา" (อ้าว กลายเป็น พ่อแม่รังแกฉัน ฉบับ โยนความผิดให้บุพการี จนได้)
นี่คือ ตัวอย่าง เล็กๆ น้อยๆ กับเหตุผลของคนในสังคม (เป็นไงคะ เฉี่ยว หรือ โดนใครเต็มๆ หรือเปล่า?)
ยิ่งเราเดินตามสังคม (ที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา) เราก็เสีย "จุดยืน" หรือ "ความเป็นตัวตน" ของเราแทบจะหมดสิ้น เราแทบไม่ได้คิด หรือ ตั้งคำถามกับตัวเราเองด้วยซ้ำว่า "คำตอบ หรือทางเลือก" เหล่านั้น จริงๆแล้ว เราต้องการ หรือ เรารู้สึกมีความสุขกับมันหรือเปล่า? แค่สังคมยอมรับ สังคมนิยมกัน นั่นคือ สิ่งเราต้องการแล้วจริงหรือ? (ลองคิดดูกันเล่นๆนะคะ)
บางคนมีความคิดที่จะมองในมุมมองที่ต่าง อยากจะทำในสิ่งที่ต่าง แต่มี "ความกล้าหาญ" ไม่เพียงพอ พวกเขาจึงได้แต่ "คิด และก็คิด" สุดท้ายก็ หันไปใช้บริการ "เหตุผลสำเร็จรูป" อยู่เช่นเดิม
จงกล้าที่จะก้าวออกมาจาก เหตุผลสำเร็จรูป พวกนี้ซะ แล้วคุณจะพบว่า "จริงๆแล้ว สมองคุณก็ยังทำงานอยู่ ไม่ได้ อัลไซเมอร์ไปก่อนวัยอันควรแล้ว"
ขอบคุณนะคะที่ติดตามอ่าน
